Njuike váldosisdollui

Ráfisuodjaleapmi deháleamos

Maŋŋemus beaivvi Gonagaslaš Allavuođaguovtto Ruvdnaprinssa ja Ruvdnaprinseassa Ghana guossástallamis ledje riidduideastadeamit ja ráfisuodjaleapmi guovddážis.

14.04.2011

Ruvdnaprinsabárra beasai fitnat dutkanskiippas Dr. Fridtjof Nansen ja sementafabrihkas Ghacem – mii lea Norgga ja Ghana ovttasbargu mii álggahuvvui 1967:s.

Oahpahit nissonpolitioffiseraid vuodjit

Politiijat Norggas ovttasbarget Ghana politiijaiguin prošeavttas ahte oahpahit nissonoffiseraid vuodjit. Dat leat nissonolbmot geat galget ON-bálvalussii ja sii fertejit máhttit vuodjit jus galget sáhttit bargat vaikko gos olgun, eai dušše kantuvrrain. Dat lea hui dehálaš vai sii besset oažžut oktavuođa nissonolbmuiguin ja mánáiguin dain guovlluin gosa sáddejuvvojit bálvalussii.

Okta nissonolbmuin gii lei čuovvumen vuodjinoahpu, muitalii Ruvdnaprinsabárrii movt sin oahppu lea. Seammás besse sii maid oaidnit movt sii hárjehallet vuodjit mearragátti sáddos. Ghanas ii leat mearragátti sáttogáddi dušše beaivvášgoarddašeami ja vuojadeami váste, doppe barget ollu olbmot iešguđetlágan bargguin ja dat lea oassi gávpoga beaivválaš eallimis. Sivvan dasa manne sii oahpahallet vuodjit sáttogáttis, lea ahte sáttu sulastahttá dan sáddo mii lea Darfuris ja Sudanis, gosa eanas offiserat dán prográmmas sáddejuvvojit, ja gos sii šaddet vuodjit.

Ruvdnaprinsabárra ja stáhtaráđđi besse ságastallat muhtumiiguin dain 50 politioffiserain ON-bálvalusa birra gosa sii galget sáddejuvvot, ja makkár mearkkašupmi lea oahpus maid sii ožžot.

Training for Peace

Training for Peace-prográmma lea dehálaš oassi Norgga barggus mii guoská ráfi-ja sihkarvuođagažaldagaide Afrihkás. Dán prográmma ruhtadit norgga eiseválddit, ja biras-ja ovddidanministtar Erik Solheim vuolláičáli ođđa vihttajagišiehtadusa otná guossástallama oktavuođas.

Kofi Annan International Peacekeeping Training Center (KAIPTC) lea leamaš oassi dán prográmmas juo 2005 rájes. Guovddáš hukse barggus daid vásáhusaide maid Ghana soalddátveagat leat muosáhan maŋemus 50 jagis go leat leamaš mielde ráfisuodjalan operašuvnnain. Guovddáš hárjehallá olbmuid sihke militeara ja siviila bargguide ráfioperašuvnnain, ja dasa lassin dutket sii riidosoabadeami ja riidduid eastadeami.

Ruvdnaprinsa Haakon ja Ruvdnaprinseassa Mette-Marit beasaiga gullat guovddáža deháleamos bargguid birra, beasaiga oaidnit guovddáža ja finaiga maiddái skuvlalanjas gos oahpahus čađahuvvui.

Dr. Fridtjof Nansen dutkanskiipa

Tema hámmanis lea norgga dutkanskiipa Fridtjof Nansen. Skiipa lea oassi Nansen-prográmmas, mii čohkke dataid ja dieđuid mariidnariggodagaid birra ovdáneaddji riikkain. Norga, FAO ja UNDP ásahedje Nansen-prográmma 1971.s, ja besse duođas dáinna bargguin álgit 1975:s go Norga huksii dutkanfatnasa Dr Fridtjof Nansen.

Dálá Dr Fridtjof Nansen lea huksejuvvon 1993:s. Norat oamasta skiippa, ja lea Mearradutkaninstituhtta mii dan jođiha ja man bargit doppe leat. Fanas lea eanas leamaš barggus ábis Afrihká oarjjabealde ja dat doarju ollu ON prošeavttaid dán guovllus. 2009 rájes lea skiippas leamaš stuora mearkkašupmi birascaggin Olje for Utvikling-ovttasbarggus, man ulbmil lea oažžut birasvákšunplána Ghana kontinentalsokkelii. Dutkanfanas iská makkár váikkuhusaid oljobohkan dahká meara eallimii.

Skiipavuoddji Karl Robert Røttingen čájehii skiipa Ruvdnaprinsabárrii.

Ghacem sement

Maŋŋemus oassi Ruvdnaprinsabára mátkkis Ghanas lei Ghacem sementafabrihkkii, maid Ghana eiseválddit ásahedje ovttas Norgga fitnodagain Norcem AS (dál Scancem) juo 1967:s. Ruvdnaprinsa ja Ruvdnaprinseassa beasaiga oaidnit bargosaji ja buvttadanproseassa. Ja beasaiga maiddái ságastallat singuin geat barget doppe.

 

Fáktadieđut

Fáktadieđut Ghana birra

Oaivegávpot: Accra
Stuorámus gávpogat Accra ja Kumasi

Viidodat: 238.537 km²
Olmmošlohku 2011: sullii 23,5 miljovnna
Almmolaš giella: Eŋgelasgiella

Stivren: Republihkka
Stáhtaoaivámuš 2011: Presideanta John Evans Atta Mills

Norgga ja Ghana politihkalaš ja diplomáhtalaš oktavuođat leat hui buorit, ja dat nannejuvvojit vel eanet dál go Norga galgá ásahit ambassáda Accra gávpogii. Plána lea dan rahpat 2011 mielde.

Oktavuođat gaskal Norgga ja Ghana viidánit, earenoamážit danin go Ghana lea ovdánišgoahtán oljo- ja gassanašuvdnan. Norgga doarjja lea vuosttažettiin doarjja mii boahtá Olje for Utvikling (OfU) bokte, ja logenar norgga institušuvnna leat mielde OfU-prográmmas.

Ghana eiseválddit leat maid hálidan ovttasbarggu dálkkádat-ja ráinnas energiijasuorggis.
 

Gáldu: OD

Juogat dán artihkkala Twitteris ja Facebookas:

Juogat dán artihkkala Twitteris Juogat dán artihkkala Facebookas