Loahpahedje Bergenis

Guolit eai beroš rájiin. Danin lea ge Norggas ja Islánddas ovttasbargu mii guoská dakkár dehálaš guollešlájaid dutkamii ja hálddašeapmái go makrealla, šákša ja sallit.  Otná prográmma váldoáššin lei ge áhperiggodagaid ávkin atnin nana guoddevaš vuogi mielde.

Odne lei suhkkes borgadálki Bergenis. Govva: Sven Gj. Gjeruldsen, Gonagaslaš hoavva.

Alit ekonomiija

Árvvoštallojuvvo ahte máilmmi olmmošlohku lassána birrasii guvttiin miljárda olbmuin boahtte 10 jagi áigodagas. Dat boahtá dagahit garrasit deattu eatnama riggodagaide, ja dálkkádagaid rievdan dahká dili vel vearrábun. Ábiin leat hui ollu riggodagat main sáhttá buvttadit borramušaid, dálkasiid ja energiija. Dárbbašuvvo eanet máhttu ja diehtu ábiid proseassaid ja eallima birra, vai máhttit geavahit dieid riggodagaid buori ja nana guoddevaš lági mielde.  Riggodagaid lusa beassan lea hástaleaddji. Movt sáhttit mii oahppat eanet dan birra mii ábiid čieŋalvuođain dáhpáhuvvá?

Otná vuosttáš guossástallanbáiki lei VilVite - Bergen Vitensenter –  ja workshop mariidna innovašuvnna birra. Sihke islándalaš ja norgalaš čeahpit muitaledje iešguđet beliid birra mat gusket nana guoddevaš mariidna árvoháhkamii, nugo ođđa šlájaid geavaheapmi, ja ii unnimusat movt atnit ávkin buot bivdosállaša.

Makrealla johtá

Áhpedutkaninstituhtas ožžo guossit vel eanet čiekŋudahtti dieđuid ábiid vejolašvuođaid birra. Doppe lei  makrealla váldosáhkan.

Makrealla johtá hui viiddis áhpeguovlluin. Norgga vuotnagáttiin guhkás máilmmi ábiide, Islándda mearraguovlluide ja gitta Svalbárda rájiide.  Áhpedutkaninstituhtas Bergenis lea lagas ovttasbargu islándalaš dutkanbirrasiiguin makrealla johtima dutkanbargguin. Go merkejit makrealla, de sáhttet dutkit gávnnahit man guhkás dat vuodjá, man guhká, ja lea go dasto islándalaš vai norgalaš mii loahpas dan oažžu gitta iežas bivddus. Mearkkat skánnejuvvojit sihke Islándda ja Norgga guollevuostáiváldinbáikkiin, ja nu sáhttet ge mihá sihkkareappot meroštallat guollemáddodaga. Dat lea hui dehálaš go galgá guolleriggodagaid hálddašit guhkes áiggi vuollái.

Guossit besse ieža geahččalit merket makreallaid. Govva: Sven Gj. Gjeruldsen, Gonagaslaš hoavva.

Sihke Gonagas ja Presideantabárra besse geahččalit merket makreallaid, ja Presideanta logai leaikkastallamin ahte lei hearvái go son, islándalaš, beasai bivdit makrealla Norgga mearas. Maŋŋelaš luite makreallaid fas vutnii. Soitet dat soames háve gávdnot Islánddas.

Ábi jienat

Gonagas Harald ja Presideantabára besse gullat ja vásihit ábi jienaid. Áhpedutkaninstituhta direktevra Sissel Rogne bovdii sin mátkkoštit ábi čieŋalvuođas jienaid guldalemiin. Guossit besse gullat go gođđadorski boahtá Lofotenii, bossu lávluma ja eará ábivuoli jienaid. Dán mállet áicanteknologiija buktá dutkiide  dieđuid dorski, bossu ja eará elliid birra ábi čieŋalvuođain.

Historjá ja identitehta

Dasto lei fáddámolsun. Bergen Universitehtas lei gažaldat ja ságastallan historjjá geavaheamis ja boasttu geavaheamis, našuvnnalaš árbbis ja našunáladovddu birra. Álbmotjohtin ja migrášuvdna ii leat mihkke ođđa áššiid. Dan oaidná čielgasit juo gaskaáiggis. Presideanta Guðni Th. Jóhannesson, geas alddis lea mastergráda historjjás, doalai sáhkavuoru «Islándalaččat vai norgalaččat? Leif, Snorre ja našuvnnalaš identitehta dalle ja dál». 

Presideantta doallá sáhkavuoru Bergena Universitehtas. Govva: Sven Gj. Gjeruldsen, Gonagaslaš hoavva.

Son lei maid dan maŋŋá fárus beavddebirra ságastallamis dien fáttá birra.

Lunša Håkonhállas

Bergena sátnejođiheaddji Marte Mjøs Persen bovdii lunšii gudnin stáhtaguossástallamii. Dat lei Håkonhállas, 1200-logu boares gonagashállas. Doppe vulge Gonagas Harald, Presideanta Jóhannesson ja su roavvá Reid viidáseappot Edvard ja Nina Grieg ruktui, Troldhaugenii.  

Loahpaheapmi Troldhaugenis

Olggobealde Bergen gávpoga lea Troldhaugen, gos Edvard Grieg elii ja komponerii ollu iežas musihkas. Dat báiki leamaš musean 1928 rájes, ja dasa gullá dál maid sierra konseartasála, Troldsalen.  

Lassin obbalaš dieđuide Grieg ja Troldhaugen birra, besse Gonagas ja Presideantabárra gullat oanehis konseartta, lávlumiin ja klaverčuojahemiin.  Lei soprána Lydia Hoen Tjore ja piano čuojaheaddji  Ingrid Andsnes geat čuojaheigga gussiide vihtta Grieg musihkkabihtá.

Loahpaheapmi Troldhaugenis. Govva: Sven Gj. Gjeruldsen, Gonagaslaš hoavva.

Guossástallan Troldhaugenis loahpahii Islándda Presideantabára golmmabeaivásaš stáhtaguossástallama.